VISBAKKERS NIEUWPOORT
Visbakkers Nieuwpoort.
Deze groep is ontstaan en gegroeid in 1975 uit een paar tooghangers van het café "Het Vredegerecht".
Voor een weddenschap hebben ze een enige kilo's platjes gebakken op de markt tijdens een feest.
Ze hadden de vis gekregen en Noel had een pan van huis meegebracht, de andere wat olie, zout en peper.
Burgemeester Georges Mommerency was geïnteresseerd, kwam kijken en toen hij zag hoe goed ze dat deden vroeg hij hun dit verder te doen, wat ook gebeurde. Met de opbrengst van hun bakte hadden ze weer inkomsten voor verder pinten te drinken.
De Nieuwpoortse Visbakkers promootten meer dan een kwarteeuw op hun unieke manier de Nieuwpoortse dagverse vis. In 1997 hielden ze het voor bekeken maar onder impuls van schepen Braet gingen ze in 2001 opnieuw aan de slag, ditmaal met de logistieke en financiële steun van het stadsbestuur. Deze Nieuwpoortse visambassadeurs bakten zo'n 70 ton vis die ze op 585 festiviteiten gratis aan de man brachten.
Hierbij de namen van allen die bij de groep behoord hebben en dit volgens anciëniteit:
Noel Lowie; Antoon Claes; Clara Beschuyt; Augusta Tratsaert; Jaqueline Devos; Jacky Peel; Marcel Devacht; Thérese Brescie; Louis Ocquet; Leon Vantomme; Simonne Demey; Hilda Viaene; Roger Six; Flavie Govaere; Valère Questier; Annie Daneels; Rosa Viaene; Albert Derudder; Georges Declercq; Francine Cordenier; Gunter Komander; Charles Beuckels; Francine vrouw van Charles Beuckels; Linda Neudt; en Juliette Dedecker.
In 1988 werden ze uitgeroepen tot Ambassadeurs van de stad, voor hun inzet en bijdrage aan het promoten van Nieuwpoort met een vers gebakken "platje" en dit meestal op zon- of feestdag.
Met de leuze voor ogen "Nieuwpoortse Vis, Verse Vis" hebben ze bijna altijd dagverse vis verwerkt, en als het kon, vis die zelfs geen ijs gezien had, daardoor veelal de opmerking: "Jullie vis ruikt niet naar vis", ons antwoord: "Als vis naar vis ruikt begint hij te stinken".
Duizenden mensen hebben kunnen proeven van de gebakken visjes. Wanneer ze aan het bakken waren stonden de huisvrouwen hun gade te slaan hoe het gebeurde om toch maar niets te missen van het werk, en dan komt de vraag: "Maar wat voor specerijen doe je daar op om die vis zo lekker te krijgen"? , en als je dan antwoordt "een klein beetje zout en veel peper, want zout is slecht voor de Cholesterol en peper is goed voor de potentie", dan gaan ze al lachend voort en geloven ze je toch niet.
Hoe verloopt een visbakbeurt?
De vis aankoppen (100 kg.) en kuisen. Voor het kuisen moet je kop en vinnen met de schaar afsnijden, daarna de chieke er uit halen (lever en bloed) met een mes, 2 maal wassen en wegleggen in een visbak, dit was ongeveer 1 uur voor 10 kgr.
Bakbenodigheden per lOO kg vis:
420 schaaltjes
420 servietten
420 vorkjes
6 liter olie
50 gr. zout
150 gr. peper
gasflessen
15 handdoeken
Een bakbeurt werd gedaan met max. 5 personen.
De bakbeurt ging als volgt: kraam, pannen, gasflessen en ander materiaal, vis, olie, peper, zout en handdoeken inladen. Naar de plaats van bakken rijden en daar alles opstellen, de vis afdrogen, bakken, afwassen en opruimen en daar was je zonder het traject 7 uur mee bezig.
Tijdens het wachten waren de vrouwen nieuwsgierig wat wij gebruikten om onze vis te bakken en te kruiden om ze zo lekker te krijgen, wij antwoordden steeds naar waarheid: " Weinig zout en veel peper, zout is slecht voor de cholesterol en peper is goed voor de potentie". Ze gingen al lachend weg maar geloofden ons niet, soms vroegen ze ons de kruiden op hun hand te strooien om te proeven of we de waarheid spraken,en de volgende bakbeurt kwamen ze zeggen dat ze dat thuis zo geprobeerd hadden maar dat het niet zo was gelijk van ons, en dan vragen ze waarom.
Ook zijn er toeristen die ons komen vertellen dat ze hier in een restaurant waren gegaan en een "platje" gevraagd hadden "gebakken gelijk de visbakkers", maar het was "dadde" niet, wat moet je daar allemaal op antwoorden.
Soms bakten wij ronde vis (wijting) en platjes in de zelfde beurt, want wij hadden geen keus in de hoeveelheid per soort door dat we dagverse vis wilden hebben, dan werd de vraag gesteld hoe we aan die platte vis geraakten en wij antwoorden dan dat we ze 's morgens vooraleer te vertrekken platsloegen met een hamer.
Op de dijk kwam er eens een kind vragen om 15 visjes, toen we vroegen voor wie dat allemaal was vertelde hij dat zijn vader hem gestuurd had omdat er teveel volk aan ons kraam stond en dat ze ’s avonds bezoek hadden.
Het bakseizoen verliep van half april tot en met "Trein Tram Bus" in oktober, meestal op zondag, ook soms de zaterdag in Juli of augustus op de dijk en natuurlijk op de feestdagen en met St Bemardus.
In de tijd werd er ieder vrijdag avond van de maanden juli en augustus gebakken bij de Peerdevisser in Oostduinkerke, De Duitse toeristen vroegen wat we dronken en wij maakten onze keuze, maar ze keken wat Noel en Roger, die vooraan stonden, voor drank hadden en die dronken meestal paters, zo kreeg iedereen pater te drinken, ook als je limonade gevraagd had.
Op de dijk moesten wij ons kraam en ons afschermen met dranghekkens omdat de mensen zich verdrongen om een visje te krijgen. Wij waren de eerste groep in Nieuwpoort die ijzeren dranghekkens kregen en dan maakten wij met 6 stuks een sliet met een ingang en een uitgang, soms werd er ruzie gemaakt met wie wilde voorgaan.
Niet alles verliep altijd even vlot.
Ieder jaar vertrokken we om 6 uur naar Genk en op een keer waren we al aan Jabbeke als we tot de conclusie kwamen dat we de pannen vergeten waren, dus terug.
Bij een bakbeurt voor St Bemard stonden wij in het midden van de Albert I laan, het begon te stormen en wij kregen van 4 politieagenten hulp om het kraam vast te houden, ieder op een hoek van de tafel.
Daar wij onze vis bij de firma Vanelverdinghe kochten mochten wij daar ook de vis kuisen en eventueel opslaan. De vis werd na het kuisen opgeslagen per 50 kgr in een visbak, die werd eerst grondig gewassen dan een laag ijs van 5 cm daarop de vis, dan een plastiek folie om de vis totaal af te dekken en dan weer een laag ijs erop. Als we ver moesten rijden dan legden we er nog ijs op tot de bak vol was.
Nu op zekeren dag wilde Jacky ons een peer stoven en hij verving de vis door ijs zodanig dat wij niet direct konden zien dat het enkel ijs was. Wij weg naar Hoogstraten, 280 km ver, daar aangekomen alles opgesteld en dan maar in afwachting van de bakbeurt hadden Hilda, Juliette, Louis en Valère tijd om koffie te gaan drinken. Een half uur voor het begin naar het kraam om de vis af te drogen, geen vis! ! ! Je staat daar met wachtende mensen voor je kraam zonder vis. Valère gebeld naar de firma en het was Jacky, lol dat die had toen hem verteld werd dat er geen vis in de kisten zaten. Ik zal ze brengen zei hij, waar staan jullie, in Hoogstraten antwoordden wij, en Jacky weg naar ons toe, hij wist niet juist waar het was en is naar ons gekomen via Hasselt.
De schepen van toerisme aldaar kwam om het kwartier vragen of de vis in aantocht was want wij hadden de mensen wijs gemaakt dat het vissersschip later binnen gekomen was dan gepland.
De bakbeurt is met veel retard goed verlopen.
De dienst voor toerisme van de Stad vroeg ons om op de dijk te bakken voor de deelnemers van de vierdaagse en anders niemand, wat een teleurstelling voor de toeristen dat zij geen vis kregen, en wij waren de dupe van het geval voor de verwijten.
Eens moesten we op de markt vis bakken voor de vierdaagse en toen we daar aankwamen was er een groot stuk van de markt afgezet met dranghekkens, navraag over dit feit leverde het nieuws dat er een helikopter zou landen en opstijgen. Als gekazerneerde militair in Koksijde was Valère direct op zijn hoede, toen stonden er nog een zestal bomen in het midden van de markt en Valère duidde een plaats aan juist achter de bomen, want wanneer een helikopter land of opstijgt moet zijn schroefwind het gewicht van de heli kunnen overwinnen en dat is een druk groter dan het gewicht van het toestel.
Het was heel mooi weder en overal stonden de ramen open, de Augusta kwam aangevlogen en de piloot gaf ook nog een voorstel van zijn kunnen, toen de heli stil stond was de helft van de markt ontdaan van zand en steentjes van tussen de kasseien en lag alles aan de andere kant van de markt en overal binnen waar de vensters en deuren open stonden.
Deze en vele andere leuke anekdotes hielden ons op de been om als echte vrijwilligers dit werk te doen,
Spijtig genoeg werden we allemaal te oud en moesten een voor een het opgeven, we deden ons best nieuwe kandidaten aan te moedigen om de visbakkers verder te zetten maar toen ze hoorden dat er niets mee te verdienen was en dit op zon- en feestdagen kregen we geen opvolgers.
In 1997 is het visbakken gestopt..
In 2001 zijn we op vraag van Schepen Xavier. Braet terug opgestart onder volgende condities:
We kochten de vis bij de firma Vanelverdinghe gekuist.
De stad kocht ons kraam en bij iedere bakbeurt werd het kraam opgesteld en weggenomen door de stadsdiensten.
We waren verzekerd door de stad en dus bleven we binnen de stadsgrenzen.
Zo hebben duizenden mensen kunnen genieten van een gratis gebakken visje, we bakten meestal visjes (kleine schol of pladijs), wijting en stekkertjes (grijze knorhaan), ook schar (schulletjes).
Bakbeurten overzicht |
||||
|---|---|---|---|---|
| jaar bakbeurten kgr. gereden km. ----------------------------------------------------- 1975 2 249 4 1976 2 162 4 1977 2 146 4 1978 10 897 780 1979 26 3485 2250 1980 23 3458 1850 1981 29 3701 2650 1982 27 3725 2460 1983 21 3720 1950 1984 38 4110 2480 1985 36 4275 3824 1986 41 4465 3395 1987 39 4405 3185 1988 42 5090 3880 1989 35 3840 2954 1990 36 4315 2203 1991 34 3854 1772 1992 37 4100 2229 1993 30 3495 2013 1994 21 1994 2570 1995 17 1750 1525 1996 18 1750 1460 1997 20 2150 2034 2001 6 100 12 2002 6 100 12 2003 6 100 12 2004 6 100 12 2005 6 100 12 2006 6 100 12 -------------------------------------------------- TOT. 562 69736 7544 |
||||
|
 |
|||
|
||||
| VOORZITTER ROGER SIX | ||||
|
||||
Er is in al die jaren samen 69.736 kgr. vis gekuist en gebakken! Dus 1395 bennen vis en als je dan rekent op ongeveer 9 visjes in 2 kgr kom je aan ongeveer 311.900 visjes. De nog overgebleven visbakkers in 2006. |
||||
v.l.n.r: Annie Daneels; Roger Six; Flavie Govaere; Valère Questier, Therese Brescie; Marce Devaght; Juliette Dedecker en Louis Ocquet
De Nieuwpoortse vissers voor de laatste maal ontvangen op het stadhuis.
Valère Questier gaf een samenvatting van het gepresteerde en vertelde anekdotes.
Vele dank aan alle diensten van de stad die ons geholpen hebben zowel financieel als materieel.
Ook vele dank aan de finna Michel Vanelverdinghe voor de toelevering van de zo vers mogelijke vis en het gebruik van hun lokalen voor het kuisen en koel zetten van de vis.
Postkaarten.
Krantenartikels.
Een folklore is hierbij verdwenen.
info en documentatie Valère Questier